କଥାଟିଏ କ‌ହୁଁ କଥାଟିଏ କ‌ହୁ ।
କିସ୍ କ‌ଥା? ବେଙ୍ଗୂଲି କଥା ।
କିସ୍ ବେଙ୍ଗୁଲି? କାଠ ବେଙ୍ଗୁଲି ।
କିସ୍ କାଠ? ତେଲି ମାଠ ।
କିସ୍ ତେଲି? ଘଣା ପେଲି ।
କିସ୍ ଘଣା? ଆଖୁ ଘଣା ।
କିସ୍ ଆଖୁ? କନ୍ତାରି ଆଖୁ ।
କିସ୍ କନ୍ତାରି? ବୁଢ଼ୀ ମନ୍ଥରୀ ।
କିସ୍ ବୁଢ଼ୀ? ଶୁକଳ ବୁଢ଼ୀ ।
କିସ୍ ଶୁକଳ? ହାତୀ ଶୁକଳ ।
କିସ୍ ହାତୀ? ରାଜାଙ୍କ ହାତୀ ।
କିସ୍ ରଜା? ଖଣ୍ତ ଖଜା ।
କିସ୍ ଖଣ୍ତ? ମିରିଗ୍ ଲଣ୍ତ ।
କିସ୍ ମିରିଗ୍? ଝାଡ଼ ମିରିଗ୍ ।
କିସ୍ ଝାଡ଼? କଣ୍ଟା ଝାଡ଼ ।
କିସ୍ କଣ୍ଟା? କାନ‌କୋଳି କଣ୍ଟା ।
ଯ‌ହିଁ ଲାଗିଥାଏ ଝଟାପଟା ।

ଦେଖିଲା କୁନା ମହୁଲ ଡାଳେ

ବସିଛି ଏକ ବଣି,

ପଡ଼ୁଛି ଯେତେ ମହୁଲ ଫୁଲ

ହିସାବ କରେ ଗଣି ।

ଡାକିଲା କୁନା କିଆଁ ଲୋ ବଣି

ଘଷୁଛୁ ଥଣ୍ଟ ଡାଳେ?

ଆ' ମୋ' ପାଶେ ଖାଇବୁ ଯେବେ

ମିଠା ପିଜୁଳି ଫାଳେ ।

ସୁନାର ଏକ ପଞ୍ଜୁରି ଗଢ଼ି

ଆଣିବେ ବାପା ମୋର,

ମାଆଠୁ ମାଗି ଦେବିଲୋ ତୋତେ

କଦଳୀ, ଛେନା, ସର ।

ସୁନା ଗିନାରେ ଦେବି ମୁଁ ପାଣି

ରୂପା ଥାଳିରେ ଭାତ,

ବୁଲାଇ ନେବି ମେଳାକୁ ତୋତେ

ଦେଖିବୁ କେତେ ଯାତ ।

କ‌ହିଲା ବଣି କୁନା ଭାଇନା,

କ‌ହିଲ ସତ ଏକା,

ମନରେ ତୁମ ଶରଧା ଥାଉ

ନିଇତି ହେବ ଦେଖା ।

ଗଛରୁ ଗଛ ଉଡ଼ି ଉଡ଼ିକା

ପାଉଛି କେତେ ସୁଖ,

ଡାଳରେ ଥାଇ ଦେଖଇ ମୁହିଁ

ଜ‌ହ୍ନମାମୁଁର ମୁଖ ।

ବୁଲୁଛି ଖାଇ ବଣର ଫଳ

ଡିମିରି, ଆମ୍ବ, ଜାମୁ,

ଶୋଉଛି ସୁଖେ ବସାରେ ମୋର

ଲେଉଟି ନାନା କାମୁ ।

କୁନା ଭାଇନା ସୁନା ପଞ୍ଜୁରି

ସେ ସୁଖ ଦେବ କିବା?

ଯିଏ ଯାହାର ମନ ଖୁସିରେ

ଆପଣା ସୁଖେ ଥିବା ।

ଲୋଡ଼ା ନାହିଁ ମୋ ସୁନା ପଞ୍ଜୁରି

ରୂପା ଥାଳିର ଭାତ,

ଏ ଗଛ ଡାଳ ସରଗ ମୋର

ବଣ ପରାଣ ମିତ ।

ଅସ୍ତ ହେଲେ ଦିନମଣି ହେଲା ଦିନ ଶେଷ
ଆସଇ ରଜନୀରାଣୀ ଧରି କଳାବେଶ,
ସନ୍ଧ୍ୟା ହେଲା ସନ୍ଧ୍ୟା ହେଲା ବୋଲି ପକ୍ଷୀଗଣ
ରାବଦେଇ ଯେଝା ବାସେ କରନ୍ତି ଗମନ ।।

ଧୂଳି ଉଡ଼ାଇଣ ଦାସ୍ତେ କରି ହମ୍ବା ରଡ଼ି
ଯାଉଛନ୍ତି ଗୋରୁପଲ ଗୋଠରୁ ବାହୁଡ଼ି,
ହଳ କାମ ସାରି ଚଷା ମହାଆନନ୍ଦରେ
ନାନା ରଙ୍ଗେ ଗୀତ ଗାଇ ବାହୁଡ଼ଇ ଘରେ ।

ଚାହୁଁ ଚାହୁଁ ଅନ୍ଧକାର ଘୋଟଇ ଗଗନ
ଆବରଇ ଜଳ ସ୍ଥଳ ପର୍ବତ କାନନ ।
ରତ୍ନ ଦୀପାବଳି ପ୍ରାୟେ ତାରା କୋଟିକୋଟି
ଜଳୁଛନ୍ତି ଆକାଶରେ ହୋଇ ଗୋଟିଗୋଟି ।

ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଅଛି ଏବେ ଦିବସ ଗହଳ,
ନାହିଁ ଆଉ ଏ ଭୁବନେ ଜୀବନ ଚହଳ ।।
ଦିନ-ଶ୍ରମ ଅନ୍ତେ ବସି ନିଜନିଜ ଘରେ,
ବିଶ୍ରାମ ଲୋଡ଼ନ୍ତି ସର୍ବେ ଆକୁଳ ଅନ୍ତରେ ।।
ଧୀରେ ଆସୁଅଛି ନିଦ୍ରା, ନରନାରୀଗଣ,
ତାହାର ପରଶେ ଏବେ ମୁଦିବେ ନୟନ ।

ମୋର ଏବେବି ମନେପଡ଼େ...
ସେହି ସବୁଜମାଳିନୀ, ଶସ୍ୟଶାଳିନୀ,
ଇଲାକାର ଅସରନ୍ତି କାହାଣୀ... କଥା
ଭାବିଲେ ଆପେ ଆପେ ନଇଁଯାଏ ମଥା...

ମୋର ଏବେବି ମନେପଡ଼େ...
ବିଲିକଣାରୁ ସ୍କୁଲ ଯାଏ ଅଙ୍କା ବଙ୍କା ରାସ୍ତା..
ସାଥିଙ୍କ ସହ ଧାନ କେନ୍ଦା ସାଉଁଲେଇବା କଥା..
ଚାଲୁ ଚାଲୁ ବାଟ ସରିଯାଏ, ପ୍ରାର୍ଥନା ସଭା କଥା..

ସବୁଦିନ ପରିକା ପ୍ରଥମ ପିରିୟଡ଼ କଥା....
ଖେଳ ଛୁଟିରେ ସାଥିଙ୍କ ସହ ମିଳି ଭୋଜନ କଥା..
ପ୍ରତୀକ୍ଷା ଥାଏ ଶେଷ ପିରିୟଡ଼ ଶେଷ ଘଣ୍ଟି କଥା..
ତରବର ସହ ଗୃହ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତନ କଥା...

ମୋର ଏବେବି ମନେପଡ଼େ...
ପ୍ରଭାକର ସାରଙ୍କ ଇଂରାଜୀ ଉଚ୍ଚାରଣ କଥା...
Good manners ବିଷୟ ଅଷ୍ଟମ ଶ୍ରେଣୀ କଥା..
ସୁନ୍ଦର, ସରଳ, ଶୈଳୀରେ inconvince, realised
Courtsey, narrow, ଇତ୍ୟାଦି... ମନୋରମ ଠାଣି କଥା..

ମୋର ଏବେବି ମନେପଡ଼େ....
ଆମ ପ୍ରିୟ ଧିରେନ ସାରଙ୍କ କଥା....
ବୀଜଗଣିତରେ ପାରଙ୍ଗମ ଛାତ୍ର ପ୍ରେମୀ କଥା..
ପଲକ ଝପକେ ସମୀକରଣ ସମାଧାନ କଥା...
ସାଧାରଣତ ଶବ୍ଦର ମଜାକିଆ ଢଙ୍ଗ କଥା...

ମୋର ଏବେବି ମନେପଡ଼େ...
ପଣ୍ଡିତେଙ୍କ ବେତ ମାଡ଼ କଥା..
ଶବ୍ଦ, ଧାତୁ, କଣ୍ଠସ୍ଥ ଅଭ୍ୟାସ କଥା..
ସଂସ୍କୃତ ଶ୍ଳୋକ ଉଦେତି ସବିତା ତାମ୍ରସ୍ଥାମ..
ପଞ୍ଚମ ପିରିୟଡ଼ ଭୋଜନ ଅବକାଶ ପର କଥା
ଅନୁପସ୍ଥିତ ସାଥିମାନଙ୍କୁ ପରଦିନ ଦଣ୍ଡିତ କଥା..

ମୋର ଏବେବି ମନେପଡ଼େ...
ବିଚିତ୍ର ସାରଙ୍କ ଭୂଗୋଳ ପଢ଼ାଇବା କଥା..
ବିନା ଦେଖି କଳାପଟାରେ ବୃତ୍ତ ତିଆରି କଥା
ବେତ ମୁନରେ ମାନଚିତ୍ରରୁ ଦେଶ ଚି଼ହ୍ନଟ କଥା...

ମୋର ଏବେବି ମନେପଡ଼େ....
ରଙ୍କ ସାରଙ୍କ ଅଙ୍କ ପଢ଼େଇବା କଥା..
ଆନମନା ସାଥିଙ୍କୁ ଚକ ଫୋପାଡ଼ିବା କଥା..
ଅତି ସରଳତା ସହ ସମୀକରଣ ବୁଝାଇବା କଥା..

ମୋର ଏବେବି ମନେପଡ଼େ...
କାର୍ତ୍ତିକ ସାରଙ୍କ ଇତିହାସ ପଢ଼େଇବା କଥା..
ଅନ୍ୟମନସ୍କ ଛାତ୍ର ମାନଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡ ଦେବା କଥା..
ଅତି କ୍ରୋଧେ "ନାହିଁ ସାଠ, ନାହିଁ ପାଠ, ନାହିଁ କିଛି..."
ଆସୁ ଉଚ୍ଚାରଣ କରିବାର କଥା...

ମୋର ଏବେବି ମନେପଡ଼େ....
ଆମ ପ୍ରଧାନ ଶିକ୍ଷକ ହରେକୃଷ୍ଣ ସାରଙ୍କ କଥା...
ଟ୍ରିଗନମେଟ୍ରି କ୍ଲାସରେ ଆଣ୍ଠେଇବା କଥା...
ଅତି ସରଳ ଭବେ ସମୀକରଣ ବୁଝାଇବା କଥା..

ମୋର ଏବେବି ମନେପଡ଼େ....
ପ୍ରିୟ ଖେଳ ଶିକ୍ଷକ ଅର୍ଜୁନ ସାରଙ୍କ କଥା..
ଖେଳ ପ୍ରେମୀ ଛାତ୍ର ମାନଙ୍କ ପ୍ରିୟ ପାତ୍ର କଥା..
ସଭିଙ୍କୁ ଖେଳ ପାଇଁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବା କଥା..

ମୋର ଏବେବି ମନେପଡ଼େ...
ଆମ ପ୍ରିୟ ନଟ ସାରଙ୍କ କଥା..
ସବୁ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଅଗ୍ରସର କଥା..
ଭୋଜନ ପ୍ରିୟ, ଗଣିତ ପ୍ରିୟ, ମେଳାପି..
ଶକ୍ତ ଶାସନ, ଲୋକପ୍ରିୟତା କଥା..

ମୋର ଏବେବି ମନେପଡ଼େ....
ଇଂଲିଶ ସାର ବୀର ସାରଙ୍କ କଥା...
ସରଳ ସ୍ୱଭବ ସ୍ମିତ ହାସ୍ୟ, ମିଷ୍ଟଭାସି କଥା..
ଧୀରେ ଧୀରେ ଇଂରାଜୀ ଉଚ୍ଚାରଣ କଥା..

ମୋର ଏବେବି ମନେପଡ଼େ...
ପ୍ରିୟ ଗୁରୁଜୀ କୁଳମଣି ସାରଙ୍କ କଥା..
ଇତିହାସରୁ ପୁରାତନ ତତ୍ତ୍ୱ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ
ନୂତନ ଶୈଳୀରେ ବଖାଣିବା କଥା..

ମୋର ଏବେବି ମନେପଡ଼େ...
ହିନ୍ଦି ସାର ଶ୍ରୀନିବାସ ମହାରଣାଙ୍କ କଥା..
ସରଳ ସ୍ୱଭାବ ଗାନ୍ଧୀ ପରିଧାନ କଥା..
ହିନ୍ଦି ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଚାର ଓ ପ୍ରସାର କଥା..

ମୋର ଏବେବି ମନେପଡ଼େ...
ବିଜ୍ଞାନ ଶିକ୍ଷକ ପାରେଶ୍ୱର ସାରଙ୍କ କଥା..
ମାନବ ଶରୀରର ବିଭିନ୍ନ ଅଙ୍ଗ ପ୍ରତ୍ୟଙ୍ଗ କଥା..
ସରଳ ଭାଷାରେ ବୁଝାଇବା କଥା...

ମୋର ଏବେବି ମନେପଡ଼େ...
ଆମ ସ୍କୁଲ ବିଶିଆ ନା' କ୍ୟାଣ୍ଟିନ କଥା..
ଖେଳଛୁଟିରେ ଜଳଖିଆ ବଣ୍ଟନ କଥା..
ଗରମ ଗରମ ପିଆଜି, ପକୁଡ଼ି, ଗୁଲୁଗୁଲା କଥା..

ମୋର ଏବେବି ମନେପଡ଼େ...
ସ୍କୁଲ ପୋଖରୀରୁ ମାଛ ଧରା କଥା..
ସାଥିଙ୍କ ସାଥିରେ ବଣଭୋଜି କଥା...
ରାତିରେ ନାଚ ଗୀତ ମଜା ମସ୍ତି କଥା..

ମୋର ଏବେବି ମନେପଡ଼େ....
ଚିରନମସ୍ୟା ବିଦ୍ୟାଦାୟୀନି ବିଦ୍ୟାଳୟ କଥା..
ବିଗତ ସପ୍ତତ୍ରିଇଂସ ବସନ୍ତ ଅତିବାହିତ କଥା...
ପୁଣି ଥରେ ସାଥିଙ୍କ ସହ ମହା ମିଳନ କଥା...

ମୋର ଏବେବି ମନେପଡ଼େ....
ଆମର ଏ ମହା ବନ୍ଧୁ ମିଳନ କଥା...
ନୂଆ ଆବେଗ, ଉଦିପନା, ଉତ୍ସାହ କଥା..
ଅନେକ ଦିନ ପରେ ବନ୍ଧୁ ମିଳନ କଥା..

ମୋର ଏବେବି ମନେପଡ଼େ....
ଏତେ ଦିନର ଅନ୍ତରାଳରେ ସ୍କୁଲ ଦର୍ଶନ...
ପୁରାତନ ସାଥିଙ୍କ ସହ ଆନନ୍ଦ ମିଳନ...
ହସ, ଖୁସିରେ ବିତି ଯାଉ ଆମର ମିଳନ..

- ନିର୍ମଳ ନାୟକ

ରହ ଆରେ କାଠୁରିଆ ନ ପକାଅ ହାଣି,
ଶୁଣ କାନ ଡେରି ଥରେ ଏ ଗଛ କାହାଣୀ ।
ନ ଫୁଟୁ ପଛକେ ବାସଫୁଲ ଗଛ ଦେହେ,
ନ ଉଡ଼ୁ ପଛକେ ମଧୁମକ୍ଷିକା ସେନେହେ ।
ବସି କୁହୁକୁହୁ ତାନେ ନବ ମଧୁକାଳେ,
ନ ଗାଉ କୋକିଳ ପଛେ ଫୁଲଭରା ଡ଼ାଳେ ।
ନ ଫଳୁ ପଛେ ଏ ଗଛେ ମିଠାମିଠା ଫଳ,
ଖରାବେଳ ବାଟୋଇ ତ ବସେ ଏହା ତଳ ।


ଛାଡ଼ି ଯାଅ କାଠୁରିଆ ନ ପକାଅ ହାଣି,
ଶୁଣ କାନ ଦେଇ ଥରେ ଏ ଗଛ କାହାଣୀ ।
କାଠୁରିଆ ନ ହାଣ ସେ ଗଛ, ରହ ରହ,
ତାହାକୁ ଲଗାଇ ଗଲେ ପିତୃପିତାମହ ।
କେତେ ଦୁଃଖ ସୁଖ ସେ ଯେ ଦେଖିଛି ଆମ୍ଭର,
କେତେ ଝିଅ ପୁଅ କେତେ ଯାତ ବିଭାଘର ।
ମନେ ପଡ଼େ ପିଲାଦିନ ଏହାରି ମୂଳରେ,
ଖେଳୁଥିଲି ମୁହିଁ ଖେଳ ସାଥୀ ଗହଳରେ ।


ଏବେ ବାଲ୍ୟକାଳେ ପୋଥି ଧରି ଛାଇ ତଳେ,
ପଢ଼ଇ ବସି ମୁଁ ସଞ୍ଜ ସକାଳେ ନିଶ୍ଚଳେ ।
କାଠୁରିଆ ନ ହାଣ ସେ ଗଛ, ରହ ରହ,
ଦେଖିଅଛି ଏ ଗଛ ମୋ ପିତୃପିତାମହ ।
ନ ହାଣ ଏ ଗଛ ଶୁଣ ମୋର ବାଣୀ,
ଥାଉ ମୁଁ ଜୀବନେ ଗଛ ନ ପାରିବ ହାଣି ।
ପୂରୁବ ଆକାଶେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉଦେ ପ୍ରଭାତରେ,
ଉଠନ୍ତି ପକ୍ଷୀଏ ରାବି ଏହାରି ଡାଳରେ ।
ଯାଅ ଯାଅ କାଠୁରିଆ ଏ ଗଛ ନ ହାଣି,
ରଖିବି ଏ ଗଛ ମୁହିଁ ସତ୍ୟ ମୋର ବାଣୀ ।

ଦେଖିଲା କୁନା ମହୁଲ ଡାଳେ ବସିଛି ଏକ ବଣି,
ଝଡ଼ୁଛି ଯେତେ ମହୁଲ ଫୁଲ ହିସାବ କରେ ଗଣି ।

ଡାକିଲା କୁନା କିଆଁଲୋ ବଣି ଘଷୁଛୁ ଥଣ୍ଟ ଡାଳେ?
ଆ' ମୋ' ପାଶେ ଖାଇବୁ ଯେବେ ମିଠା ପିଜୁଳି ଫାଳେ ।

ସୁନାର ଏକ ପଞ୍ଜୁରି ଗଢ଼ି ଆଣିବେ ବାପା ମୋର,
ମାଆଠୁ ମାଗି ଦେବିଲୋ ତୋତେ କଦଳୀ, ଛେନା, ସର ।

ସୁନା ଗିନାରେ ଦେବି ମୁଁ ପାଣି ରୂପା ଥାଳିରେ ଭାତ,
ବୁଲାଇ ନେବି ମେଳାକୁ ତୋତେ ଦେଖିବୁ କେତେ ଯାତ ।

କ‌ହିଲା ବଣି କୁନା ଭାଇନା, କ‌ହିଲ ସତ ଏକା,
ମନରେ ତୁମ ଶରଧା ଥାଉ ନିଇତି ହେବ ଦେଖା ।

ଗଛରୁ ଗଛ ଉଡ଼ି ଉଡ଼ିକା ପାଉଛି କେତେ ସୁଖ,
ଆକାଶେ ଥାଇ ଦେଖି ମୁହିଁ ଜ‌ହ୍ନମାମୁଁର ମୁଖ ।

ବୁଲୁଛି ଖାଇ ବଣର ଫଳ କେତେ ଯେ ମିଠା କୋଳି
ଗଛର ଡାଳେ ପବନ ତାଳେ ଖେଳଇ ମୁହିଁ ଦୋଳି ।

ମନ ଆନନ୍ଦେ ଉଡ଼ି ବୁଲଇ ଖୁସିରେ ଗାଏ ଗୀତ,
ନ ମାନେ ଝଡ଼ି, ବରଷା ଖର ନ ମାନେ ପୁଣି ଶୀତ ।

କୁନା ଭାଇନା ସୁନା ପଞ୍ଜୁରି ଦେବକି ସେଇ ସୁଖ,
ପର ଅଧୀନ ବନ୍ଦୀ ଜୀବନ ଅଟଇ ବଡ଼ ଦୁଃଖ ।

ଲୋଡ଼ା ନାହିଁ ମୋ ସୁନା ପଞ୍ଜୁରି ରୂପା ଥାଳିର ଭାତ,
ଗଛର ଡାଳ ସରଗ ମୋର ବଣ ପରା ମୋ' ମିତ ।